اندیکاتور استوکاستیک (stochastic) چیست؟

اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic) شاید در نظر پیچیده به نظر برسد؛ اما یک شاخص مومنتومی است که در تریدهای کوتاه مدت و بلند مدت کاربرد دارد و می‌تواند سیگنال‌های دقیقی تولید کند. اگرچه محاسبات این اندیکاتور کمی پیچیده به نظر می‌رسد، اما تحلیل روند ارزهای دیجیتال با stochastic indicator چندان سخت نیست. از این ابزار معمولاً در کنار اندیکاتورهای دیگری مثل RSI یا همگرایی واگرایی میانگین متحرک استفاده می‌کنند. در این مقاله به آموزش اندیکاتور استوکاستیک می‌پردازیم و شیوه‌های تحلیلی با این شاخص را بررسی می‌کنیم. اگر علاقه به مطالعه درباره سایر اندیکاتورها نیز دارید، به صفحه بهترین اندیکاتورهای ارز دیجیتال مراجعه کنید.

اندیکاتور استوکاستیک چیست؟

اندیکاتور استوکاستیک چیست؟اندیکاتور استوکاستیک که با نام شاخص نوسانگر تصادفی هم شناخته می‌شود، یک اندیکاتور در جدول تحلیل مومنتومی است که دقت بالایی در سیگنال‌ دهی دارد. این اندیکاتور از ترکیب دو خط منحنی خطی ساخته می‌شود که یکی از خطوط منعکس کننده مقدار واقعی نوسانگر در هر سشن (session) بوده و دیگری منعکس کننده میانگین متحرک (SMA) که در مقاله اندیکاتور SMA آن را توضیح دادیم، سه روزه آن است.

دو خط شاخص استوکاستیک بین 0 تا 100 نوسان می‌کنند. در مواردی که خطوط استوکاستیک به بالای سطح 80 برسد، پیش‌فرض تحلیل‌گران قرار گرفتن وضعیت بازار در محدوده خرید بیش از حد است. همچنین پایین‌تر آمدن از سطح 20 هم به معنای قرار گرفتن بازار در محدوده فروش بیش از حد تفسیر می‌شود. البته نوسان نمودارهای استوکاستیک در این نواحی به معنای بازگشت قطعی قیمت نیست؛ زیرا فشارهای خرید و فروش قوی می‌تواند برای مدتی طولانی باعث حفظ روند شود.

برای تحلیل شاخص Stochastic معمولاً یک دوره 14 روزه را در نظر می‌گیرند. در این بازه زمانی برخورد خطوط استوکاستیک یا واگرایی آن‌ها با قیمت ارزهای دیجیتال می‌تواند در تعیین سیگننال‌های خرید و فروش به کار برده شوند. در ادامه درباره روند تحلیلی این شاخص صحبت می‌کنیم.

آشنایی با تاریخچه شاخص Stochastic

آموزین درباره تاریخچه اندیکاتور استوکاستیک این توضیح را ارائه داده است:

«استوکاستیک در اواخر دهه 1950 توسط دکتر جورج لین طراحی شد. جورج لین در مصاحبه‌های خود به این مسئله اشاره کرده است که این اندیکاتور از قیمت، حجم معاملات یا هر چیز مشابه دیگری پیروی نمی‌کند؛ بلکه از سرعت حرکت قیمت یا جهت حرکت پیروی می‌کند. اندیکاتور استوکاستیک مبتنی بر این ایده است که قیمت در بازاری با روند صعودی، مایل است نزدیک به بالاترین قیمت (High) بسته شود و در بازاری با روند نزولی نیز تمایل دارد نزدیک به پایین‌ترین قیمت (Low) بسته شود. لین همچنین به‌عنوان یک قاعده ثابت می‌کند که سرعت حرکت قیمت مهم‌تر از تغییر جهت قیمت است. کلمه «استوکاستیک» از کلمه یونانی «Stochastikos» گرفته شده که به معنای «تصادفی» یا «حدس زدن» است و به همین دلیل اندیکاتور استوک استیک به اندیکاتور تصادفی نیز معروف است و مفهوم آن به استفاده از روش‌های تصادفی یا احتمالی برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های بازار و تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری اشاره دارد.»

اجزای اندیکاتور استوکاستیک

زمانی که اندیکاتور استوکاستیک را فراخوانی می‌کنید، منحنی‌های این اندیکاتور در کادری که زیر بخش قیمتی قرار می‌گیرد، رسم می‌شوند.همینطور که در سایت آموزین گفته شده:

اندیکاتور استوکاستیک مانند اندیکاتور RSI بین دو سطح صفر تا 100 نوسان دارد. در تنظیمات اولیه استوکاستیک به‌صورت پیش‌فرض سطوح 20 و 80 به‌عنوان مرزهای اشباع خرید و فروش در نظر گرفته شده است؛ بنابراین زمانی که استوکاستیک در سطح 20 یا پایین‌تر از آن باشد، نشان‌دهنده منطقه اشباع فروش است و زمانی که در سطح 80 یا بالاتر از آن باشد، نشان‌دهنده منطقه اشباع خرید است. نمودار اندیکاتور استوکاستیک یا تصادفی از دو خط تشکیل شده است.

دو خط شاخص استوکاستیک را به شیوه‌های زیر نام‌گذاری می‌کنند:

خط %K در نوسانگر تصادفی

در اندیکاتور نوسانگر تصادفی خط %K را با رنگ آبی می‌توانید تشخیص دهید. این خط مشخص‌کننده ارزش فعلی اندیکاتور استوکاستیک است. برای محاسبه این خط باید آخرین قیمت بسته شدن دارایی را از کمترین قیمت دارایی در دوره زمانی 14 روزه کم کرده و سپس بر تفاضل بالاترین قیمت و پایین‌ترین قیمت 14 روزه تقسیم نمایید. البته برای اینکه عدد حاصل شده رند باشد، باید آن را در 100 ضرب کرد. به همین خاطر است که این خط را با علامت %K نشان می‌دهند. فرمول استوکاستیک را می‌توان به‌صورت ریاضی هم نشان داد:

%K = 100(C – L14) / (H14 – L14)

قیمت پایانی دارایی = C

 پایین‌ترین قیمت دارایی در دوره زمانی 14 روزه = L14

 بالاترین قیمت دارایی در دوره زمانی 14 روزه = H14

از خط %K گاهی با عنوان اندیکاتور سریع تصادفی هم نام برده می‌شود.

خط %D در نوسانگر تصادفی

از خط %D با عنوان اندیکاتور آهسته تصادفی یاد می‌شود. برای محاسبه داده‌های این خط باید میانگین 3 روزه %K را در نظر گرفت. این خط معمولاً با رنگ قرمز نشان داده می‌شود. هدف استفاده از خط %D نشان دادن روند بلند مدت قیمت فعلی یا نشان دادن ادامه روند قیمت فعلی برای یک دوره زمانی ثابت است.

تنظیمات اندیکاتور استوکاستیک

زمانی که اندیکاتور استوکاستیک را در تریدینگ ویو یا پلتفرم‌های دیگر فراخوانی می‌کنید، تنظیمات این اندیکاتور روی حالت اولیه تنظیم شده است. در این تنظیمات دوره زمانی اندیکاتور 14 روزه بوده و برای محاسبه %D هم دوره زمانی 3 روزه در نظر گرفته می‌شود. بهترین تنظیمات اندیکاتور استوکاستیک هم همین حالت اولیه است؛ اما اگر بخواهید می‌توانید دوره‌ زمانی خطوط نوسان‌گر تصادفی را به شکل دستی تغییر دهید.

علاوه بر این در بخش تنظیمات method می‌توانید نحوه محاسبه میانگین متحرک را در اندیکاتور استوکاستیک از میانگین ساده (SMA) به میانگین نمایی (EMA) که در مقاله اندیکاتور EMA توضیح دادیم، تغییر دهید. مزیت استفاده از میانگین نمایی، حساسیت بیشتر آن نسبت به تغییرات قیمتی اخیر است.

همچنین امکان تغییر رنگ خطوط استوکاستیک هم در بخش تنظیمات وجود دارد.

آموزش اندیکاتور استوکاستیک | چگونه با شاخص Stochastic می‌توان ترید کرد؟

مهم‌ترین فاکتوری که در ترید ارزهای دیجیتال باید در نظر گرفتن، وضعیت چارت آنها است. در ابتدا بر اساس کندل‌ها و تغییر وضعیت‌ آن‌ها باید به بررسی تغییرات قیمتی پرداخت. سپس برای گرفتن تاییدیه سیگنال به سراغ اندیکاتورهایی مثل استوکاستیک رفت.

اگر قصد استفاده از استوکاستیک را دارید، باید حواستان به تغییرات هر دو نمودار باشد. تغییر جهت‌ها، برخوردها، واگرایی و قرار گرفتن در نواحی پایین‌تر از 20 یا بالاتر از 80، نشانه‌هایی هستند که در سناریوهای مختلف باید به آن‌ها توجه کنید.

اهمیت نواحی 20 و 80 درصد در شاخص استوکاستیک

ساده‌ترین نکته در تحلیل اندیکاتور استوکاستیک همین بحث فشار خرید یا فروش است. در مواقعی که منحنی این اندیکاتور به بالای 80 درصد می‌رود، نشان‌دهنده فشار بالای خرید است. در این مواقع بهتر است اگر معامله بازی دارید از آن خارج شوید. همچنین در مواقعی که فشار فروش بالا می‌رود و منحنی استوکاستیک به زیر 20 می‌رسد، می‌توان انتظار برگشت روند را داشت. در این مواقع می‌توانید دست به خرید ارزهای دیجیتال بزنید. البته این سناریو در برخی از مواقع که فشار خرید یا فروش بسیار شدید باشد، ممکن است نقض شود. برای مثال اگر منحنی اندیکاتور برای مدت زمان زیادی بالای سطح 80 بماند، نشان‌دهنده شتاب زیاد روند است.

میانه 50 درصد هم می‌تواند حکم یک نقطه مهم را در منحنی استوکاستیک داشته باشد. بر اساس تحلیل‌ها اگر روند قیمتی صعودی باشد، حوالی 50 درصد نمودار استوکاستیک را می‌توان یک نقطه حمایتی در نظر گرفت. شکسته شدن این خط و نزول خط استوکاستیک به زیر 50 می‌تواند تاییدکننده تغییر روند و نزولی شدن قیمت ارز دیجیتال باشد.

همچنین اگر روند قیمتی یک ارز دیجیتال نزولی است، حوالی 50 درصد یک نقطه مقاومتی است. در این حالت شکستن خط فرضی 50 درصد می‌تواند نشانه‌ای برای تغییر روند و صعودی شدن بازار فرض شود.

نوسان گیری با استوکاستیک

برخورد دو خط استوکاستیک با یکدیگر در نوسان‌ گیری ارزهای دیجیتال یا دارایی‌های دیگر کاربرد دارد و نشانه‌ای از تغییر روند بازار است. در مواقع برخورد این خطوط دو سناریوی زیر تعریف می‌شود:

• یک: برخورد خط %K با خط %D در حرکت صعودی

اگر خط %K در یک روند صعودی از خط %D عبور کند، این به معنای یک سیگنال خرید فرض می‌شود. این سیگنال اگر در نواحی پایین‌تر از سطح 20 یا در همان حوالی رخ دهد، اعتبار بیشتری دارد.

• دو: برخورد خط %K با خط %D در حرکت نزولی

اگر خط %K در یک روند نزولی از خط %D عبور کند، سیگنال فروش صادر می‌شود. این سیگنال اگر در نواحی بالای سطح 80 یا همان حوالی رخ دهد، دارای اعتبار بیشتری است.

تحلیل واگرایی در اندیکاتور stochastic indicator

یکی دیگر از روش‌های تحلیلی اندیکاتور استوکاستیک، توجه به واگرایی تغییرات منحنی اندیکاتور با تغییرات قیمتی است. این واگرایی در دو حالت رخ می‌دهد. به طور کلی اگر روند قیمتی یک ارز دیجیتال نزولی باشد، اما روند منحنی اندیکاتور در نزدیکی‌های کف صعودی شود، این را یک واگرایی مثبت (RD+) در نظر می‌گیرند. رخ دادن واگرایی مثبت نشانه‌ای از تغییر روند است و به تریدرها سیگنال خرید ارز دیجیتال را می‌دهد.

مدل دیگری از واگرایی در مواقعی است که روند تغییرات قیمتی صعودی است، اما منحنی استوکاستیک یک روند نزولی را ثبت می‌کند. این حالت را واگرایی منفی (RD-) می‌نامند که بیشتر در روندهای صعودی دیده می‌شود. واگرایی منفی نشانه‌ای از اتمام روند صعودی قیمت است و یک سیگنال فروش در نظر گرفته می‌شود.

سخن آخر

اندیکاتور استوکاستیک معمولاً برای تاییدیه سیگنال‌های ترید مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص دارای دو منحنی است که بین سطوح 0 تا 100 نوسان می‌کنند. قرار گرفتن منحنی استوکاستیک در پایین‌تر از سطح 20 به معنای افزایش فشار فروش است. سطح 80 تا 100 هم خبر از افزایش فشار خرید می‌دهد. تحلیل‌گرها از این مسئله در کنار نقاط برخورد خطوط استوکاستیک و واگرایی‌ آن‌ها برای سیگنال دهی استفاده می‌کنند. اگر سوال دیگری درباره شاخص استوکاستیک دارید، در کامنت‌ها پاسخگوی شما خواهیم بود.

سوالات متداول

از اندیکاتور استوکاستیک در کنار چه اندیکاتورهای دیگری می‌توان استفاده کرد؟

از این اندیکاتور معمولاً در کنار شاخص RSI استفاده می‌شود؛ زیرا هر دوی آن‌ها برای پیش‌بینی تغییر روندها کاربرد دارند. البته حساسیت اندیکاتور RSI نسبت به استوکاستیک کندتر است و حساسیت کمتری دارد. استفاده از این دو اندیکاتور در کنار هم می‌تواند جلوی تصمیم‌های هیجانی تریدرها را بگیرد و دقت تحلیل را بالاتر ببرد.

کاربرد اندیکاتور استوکاستیک در ارز دیجیتال چیست؟

اندیکاتور استوکاستیک در تحلیل روند ارزهای دیجیتال هم استفاده می‌شود. اگر قصد ترید کوتاه مدت یا بلند مدت ارزهای دیجیتال را دارید، می‌توانید از اندیکاتور استوکاستیک برای گرفتن تاییدیه سیگنال‌ها کمک بگیرید.

مزایا و معایب stochastic indicator چیست؟

این اندیکاتور هم مثل دیگر اندیکاتورهای ارز دیجیتال مزایا و معایب خود را دارد. در جدول زیر می‌توانید بخشی از مزایا و معایب اندیکاتور استوکاستیک را مشاهده کنید: