بورس بهتر است یا ارز دیجیتال؟

بورس بهتره یا ارز دیجیتال،بازارهای مالی مثل بورس و ارزهای دیجیتال در چند سال اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. همین مسئله باعث شده تا هر کدام طرفداران خود را داشته باشند. مقایسه اینکه بورس بهتر است یا ارز دیجیتال شاید در نگاه اول کمی عجیب به نظر برسد؛ اما بسیاری از کاربران در جستجوی بهترین بازار برای سرمایه گذاری هستند. به همین دلیل می‌خواهند بدانند کدام یک سوددهی بیشتری دارد؟ سرمایه گذاری در بورس مطمئن‌تر است یا ارزهای دیجیتال؟ اساساً تفاوت بورس و ارز دیجیتال در چیست؟ و چطور می‌توان با اطمینان خاطر بیشتری وارد این بازارها شد؟ در ادامه قصد داریم به مقایسه بازار بورس و ارز دیجیتال بپردازیم و درباره این سوال‌ها گفت و گو کنیم.

بررسی بازار بورس و ارز دیجیتال

برای اینکه به سراغ مقایسه بازار بورس و کریپتو برویم، در ابتدا لازم است تعاریف دقیق‌تری از این دو بازار داشته باشیم:

1.     بازار بورس چیست و چگونه کار می‌کند؟

سایت کارگزاری مفید فلسفه شکل‌گیری بازار بورس را این‌گونه شرح می‌دهد:

«فلسفه کلیدی شکل‌گیری بورس در جهان، ایجاد بازاری منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف برای تجمیع سرمایه‌های خرد و کلان سرمایه‌گذاران به منظور تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها است. در حقیقت مبنای اساسی تشکیل بازار بورس، همان مفهوم اولیه شراکت و تقسیم سود است. به این معنی که اگر فردی سهام شرکتی را خریداری کند، به نسبت تعداد سهامی که در اختیار دارد، مالک شرکت شده و ضمن بهره‌مندی از سودهای کسب‌شده شرکت، می‌تواند از نوسان قیمت سهام آن نیز منتفع شود. همچنین این شخص قادر است با حضور در مجامع عمومی شرکت، در تصمیم‌گیری‌های آن مشارکت داشته باشد.»

ارز دیجیتال یا بورس،به زبان ساده، برای سرمایه گذاری در بورس می‌توانید سهام شرکت‌های مختلف را بخرید یا به سراغ صندوق‌های سرمایه گذاری بروید. (صندوق‌های سرمایه گذاری نیز ترکیبی از چند سهام مختلف هستند.) سپس بر اساس نوسانات قیمتی سهام، به سود دست پیدا کنید. در واقع کلید دستیابی به سود در بورس انتخاب سهام مناسب و در قیمت‌هایی است که ارزش خرید داشته باشند. به همین خاطر برای تضمین موفقیت در این بازار نیاز است که با تحلیل تکنیکال و فاندامنتال آشنا باشید. هرچقدر روی بازار تسلط بیشتری داشته باشید، می‌توانید سهم‌های ارزنده‌تری را برای خرید پیدا کنید.

نکته مهم اینکه بازار بورس یک بازار یک طرفه است. شما فقط در صورتی سود می‌کنید که سهمی را در قیمت پایین بخرید و در قیمت بالاتر بفروشید. این افزایش قیمت هم در صورتی رخ می‌دهد که در سیستم عرضه و تقاضا، فشار خرید بیشتر از فشار فروش باشد. اگر عکس این اتفاق رخ دهد، یعنی فشار فروش بیشتر شود، نتیجه آن سقوط قیمت خواهد بود.

مورد دیگر اینکه بازار بورس یک سازمان متمرکز است و توسط نهادهای بالادستی کنترل می‌شود. به همین خاطر قوانین مشخصی هم دارد. برای مثال ساعت فعالیت بورس از قبل مشخص بوده و دامنه نوسان قیمتی آن هم محدود است. در نتیجه میزان سود یا ضرر آن کنترل‌ شده‌تر خواهد بود.

2.     بازار ارز دیجیتال چیست و چگونه کار می‌کند؟

ارز دیجیتال بهتر است یا بورس،بازار ارز دیجیتال هیچ شباهتی با بازار بورس ندارد. در این بازار شما خریدار سهام شرکت‌ها نیستید؛ بلکه روی پروژه‌ها و توکن‌هایی سرمایه گذاری می‌کنید که به‌صورت فیزیکی نمی‌توانید حضور آنها را احساس کنید. در حقیقت ارزهای دیجیتال شکل دیگری از پول‌های دیجیتال هستند که بر بستر بلاکچین و علم رمزنگاری شکل گرفته‌اند. مهم‌ترین ویژگی بازار ارزهای دیجیتال که به آن کریپتوکارنسی هم گفته می‌شود، غیرمتمرکز بودن آن است. در این بازار نهادهای بالادستی توانایی کنترل بازار را ندارند و شفافیت و نظارت بر فعالیت بازار توسط تمامی افراد حاضر در شبکه انجام می‌شود.

ارزهای دیجیتال را می‌توان بدون دخالت بانک‌ها به افراد دیگر منتقل کرد. همچنین می‌توان فقط با افتتاح حساب در یک صرافی یا ساخت کیف پول ارز دیجیتال به خرید و فروش آن‌ها پرداخت. نکته دیگر اینکه برای سرمایه گذاری در ارز دیجیتال می‌توان استراتژی‌های مختلفی را در پیش گرفت. خرید و فروش بلندمدت، نوسان‌گیری و ترید ارزهای دیجیتال از جمله این روش‌ها محسوب می‌شوند.

همینطور که در سایت بیت پین گفته شده:

ارزهای دیجیتال، یکی از پدیده‌های جدید و جذاب در دنیای مالی هستند که در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از علاقه‌مندان در دنیای سرمایه‌گذاری قرار گرفته‌اند؛ این نوع از دارایی‌ها، با استفاده از فناوری بلاک چین توسعه یافته و بدون نیاز به واسطه‌ای مانند بانک یا دولت، به صورت آنلاین و مستقل عمل می‌کنند. در این دنیای پررونق، برای خرید و فروش، ذخیره‌سازی و مدیریت رمزارزها، به وسیله‌ای به نام کیف پول ارز دیجیتال نیاز خواهید داشت که در انواع مختلف به بازار عرضه می‌شود.

مورد دیگر اینکه دامنه نوسانات ارزهای دیجیتال نامحدود است. در برخی از مواقع امکان دارد قیمت یک ارز در طول یک شبانه‌روز بیش از دو برابر شود. همچنین ممکن است در طی یک روز 80 تا 90 درصد ارزش خود را از دست بدهد. به همین خاطر می‌توان گفت بازار ارزهای دیجیتال ریسک‌ بیشتری نسبت به بازار سهام دارد.

سرمایه گذاری در بورس بهتر است یا ارز دیجیتال؟ | مقایسه 13 فاکتور

حالا که با تعریف این دو بازار تا حدودی آشنا شدیم، می‌توانیم راحت‌تر به مقایسه بورس یا ارز دیجیتال بپردازیم. البته در این مقایسه باید فاکتورهای زیادی را در نظر گرفت. مهم‌ترین این فاکتورها عبارتند از:

1.     دامنه نوسان قیمت

مهم‌ترین تفاوت بورس و ارز دیجیتال به دامنه نوسانات قیمتی آن‌ها بر می‌گردد. برای کاربران عادی شاید مهم نباشد که یک سهم شرکتی را خریداری کنند یا یک ارز دیجیتال را؛ اما اینکه چه مقدار از این خرید سود و ضرر می‌کنند، برایشان اهمیت دارد. در بازار سهام دامنه نوسانات توسط نهادهای بالادستی کنترل می‌شود. برای مثال در حال حاضر میزان سود و ضرر روزانه در این بازار 7 درصد است. در حالی که هیچ کنترلی روی بازار ارزهای دیجیتال وجود ندارد. در نتیجه گرفتن سودهای 100 درصدی در طول یک روز یا ریزش‌های 70-80 درصدی هم چیز عجیبی در این بازار نیست.

پس اگر می‌خواهید جواب دقیقی به سوال «بورس بهتر است یا ارز دیجیتال» بدهید، به این فکر کنید که چقدر اهل ریسک هستید. اگر توانایی مدیریت سرمایه را ندارید و نمی‌توانید خیلی برای بازار وقت بگذارید، بهتر است سراغ ارزهای دیجیتال نروید.

2.     ساعات فعالیت

مورد دیگر اینکه بازار بورس فقط در روزهای شنبه تا چهارشنبه و در ساعات 9 تا 12:30 دقیقه ظهر فعالیت می‌کند. در حالی که بازار ارزهای دیجیتال 7/24 است و در تمامی روزها و ساعات هفته می‌توان در آن به معامله و خرید و فروش مشغول بود. این مزیت برای تریدرها و کسانی که می‌خواهند وقت بیشتری را روی بازار بگذارند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

3.     سود نقدی و حق تقدم در بازار سهام

یکی از اصطلاحاتی که در بازار سهام ممکن است بشنوید، سود نقدی یا سهام حق تقدم است. در این بازار اگر شرکت قصد افزایش سرمایه داشته باشد، باید این کار را از طریق افزایش تعداد سهم‌های خود انجام دهد. در این صورت افرادی که سهام شرکت را دارند، در اولویت خرید سهم‌های جدید هستند. به عبارت دیگر می‌توانند از حق تقدم خود استفاده کنند. نکته دیگر اینکه شرکت‌ها در پایان سال مالی خود معمولاً سودی را به صورت نقدی به سهام‌داران خود می‌پردازند. این در حالی است که بازار ارزهای دیجیتال چنین مواردی را ندارد.

4.     ترید در بازار ارزهای دیجیتال

وقتی صحبت از بورس بهتر است یا ارز دیجیتال می‌شود، برخی از کاربران کریپتوکارنسی روی مزیت ترید در بازار ارزهای دیجیتال مانور می‌دهند. بازار سهام، بازار یک طرفه است. صرفاً خریداران می‌توانند سهم شرکت‌ها را خریداری کنند و چشم‌ انتظار  رشد قیمتی آن بمانند؛ اما در بازار ارزهای دیجیتال می‌توان به سراغ معاملات مارجین و ترید رفت. به این شکل کاربران می‌توانند با ترید در جهت منفی هم به کسب سود فکر کنند.

علاوه بر این، در بسیاری از صرافی‌ها امکان استفاده از اهرم هم در معاملات ارزهای دیجیتال وجود دارد. در معاملات اهرمی می‌توانید با یک سرمایه کوچک از صرافی تا حدود 120X وام بگیرید و به ترید ارزهای دیجیتال بپردازید. سپس با خروج از معامله قرض خود را برگردانید. البته استفاده از اهرم ریسک بالایی دارد. در مقاله «اهرم در ارزهای دیجیتال چیست؟» به طور مفصل درباره این مفهوم توضیح داده‌ایم.

5.     کارمزد معاملات

تفاوت دیگر بازار سهام و ارزهای دیجیتال به کارمزد معاملات بر می‌گردد. برای انجام معامله در بازار سهام باید در کارگزاری‌های رسمی عضویت داشته باشید. کارگزاری‌ها معمولاً معادل 1.5 درصد از هر معامله را به‌عنوان کارمزد خود در نظر می‌گیرند. در بازار ارزهای دیجیتال اما کارمزد معاملات اغلب بسیار کمتر از این مقدار است. بسیاری از صرافی‌ها یا کیف پول‌ها حتی ممکن است برای برخی از معاملات کارمزدی طلب نکنند.

 البته در بازار کریپتو، برای ثبت هر معامله در دفتر کل باید مبلغی را تحت عنوان فی تراکنش پرداخت کنید. این مبلغ نرخ ثابتی ندارد و بر اساس بلاکچین و ترافیک شبکه تعیین می‌شود. برای مثال فی تراکنش در بلاکچین اتریوم یا بیت کوین بسیار بالاست. در حالی که شبکه ترون کارمزد تراکنش پایین‌تری دارد. به همین خاطر کاربران کریپتو برای انتقال تتر از شبکه ترون یا همان تتر Trc-20 استفاده می‌کنند. در مقاله پیگیری تراکنش تتر درباره این موضوع بیشتر صحبت کرده ایم که توصیه می کنیم حتماً آن را هم مطالعه کنید.

6.     ارائه گزارش‌های مالی

بر اساس قوانین سازمان بورس شرکت‌هایی که در این بازار حضور دارند باید به طور سه ماهه یا یک ساله گزارش‌های مالی خود را ارائه دهند. این کار با هدف شفاف‌سازی بازار سهام صورت می‌گیرد. در بازار ارزهای دیجیتال اما ارائه گزارش‌های مالی معنایی ندارد. البته پروژه‌های فعال در این بازار سعی می‌کنند شفافیت کاملی داشته باشند و اهداف و میزان پیشرفت خود را به کاربران نشان دهند؛ زیرا هرچقدر موفق‌تر عمل کنند، می‌توانند جذب سرمایه بیشتری داشته باشند؛ که نتیجه آن افزایش قیمت توکن‌ها آنها خواهد بود. از طرف دیگر معاملات انجام شده در بلاکچین‌ها در دسترس عموم قرار دارد و توسط قراردادهای هوشمند کنترل می‌شود. به همین خاطر مشکلی از بابت نظارت ایجاد نمی‌کند.

7.     نحوه خرید و فروش

برای خرید و فروش سهام باید ابتدا در یک کارگزاری رسمی عضو شوید و در آن احراز هویت کنید. سپس می‌توانید در ساعت‌هایی که بازار فعال است، اقدام به خرید یا فروش سهام خود نمایید. البته به این شرط که خریدار یا فروشنده‌ دیگری هم وجود داشته باشد. برای مثال در برخی از مواقع ممکن است صف خرید سنگینی برای یک سهم شکل بگیرد و در نتیجه نتوانید سهم مورد نظر خود را خریداری کنید.

در نقطه مقابل، برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال راهکارهای متعددی وجود دارد. ساده‌ترین راه عضویت در یک صرافی داخلی و احراز هویت در آن است. با این کار می‌توانید به خرید و فروش ارزهای دیجیتال بپردازید. راهکار دیگر رفتن به سراغ کیف پول‌های غیرمتمرکز مثل متامسک، تراست ولت یا اتمیک خواهد بود. عضویت در این کیف پول‌ها صرفاً با ارائه یک ایمیل و نام کاربری انجام می‌شود و حتی نیاز به احراز هویت هم ندارد. علاوه بر این‌ها می‌توانید در صرافی‌های بین‌المللی نیز عضو شوید و از خدمات آن‌ها استفاده کنید.

نکته مهم اینکه انجام معامله در بازار ارزهای دیجیتال کمی پیچیده‌تر به نظر می‌رسد؛ زیرا باید خودتان مراحل واریز پول به کیف پول یا صرافی را مدیریت کنید و حواستان به مغایرت‌ها و مشکلات احتمالی باشد. با این حال خرید ارزهای دیجیتال محدودیت کمتری دارد. برای مثال در تمامی ساعت‌های روز امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتال را دارید. همچنین اغلب نیازی نیست نگران ایجاد صف خرید و فروش تتر یا ارز دیجیتال دیگری باشید.

8.     دست‌کاری قیمت‌ها در بازار بورس

در سال‌های اخیر کنترل بالادستی‌ها باعث شده تا شایعاتی درباره دخالت دولت در بازار بورس شکل بگیرد. بسیاری از کاربران معتقدند که نهادهای دولتی با دست‌کاری در قیمت سعی می‌کنند تا سود بیشتری از بازار ببرند یا جلوی افزایش نقدینگی بازار را با کنترل قیمتی سد کنند. این مسئله اگرچه کمی عجیب به نظر می‌رسد؛ اما متاسفانه شدنی است و با توجه به اینکه کاربران عادی نمی‌توانند به خبرهای دست اول دسترسی داشته باشند، ممکن است در این فرایند بازی بخورند.

در نقطه مقابل بازار ارزهای دیجیتال هم ممکن است گاهی دچار دستکاری قیمتی بشود. نهنگ‌ها و سرمایه‌داران اصلی بازار و همچنین صرافی‌ها می‌توانند گاهی با ارائه گزارش‌های دروغین یا کنترل بازار قیمت‌ را به سمتی بکشانند که دلخواه خودشان است. باوجود اینکه همه چیز شفاف به نظر می‌رسد، اما برخی از نوسانات بازار غیر اتفاقی هم نیست. در نتیجه اگر از این نظر می‌خواهید بدانید که بازار بورس بهتر است یا ارز دیجیتال؟ باید گفت که هر دو ویژگی‌های مثبت و منفی متعددی دارند و در نهایت این کاربر است که باید آگاهانه سرمایه خود را مدیریت کند.

9.     تفاوت استراتژی سرمایه‌ گذاری در بورس یا ارز دیجیتال

سرمایه گذاری در بازار بورس بیشتر با هدف بلندمدت انجام می‌شود. تعداد افرادی که سعی در نوسان‌گیری از بازار بورس دارند بسیار کم است. خصوصاً که این کار نیاز به مهارت و دانش بالایی دارد. علاوه بر این میزان نوسانات بازار بورس بسیار پایین بوده و توسط سازمان بورس کنترل می‌شود. به همین خاطر کمتر پیش می‌آید که کاربران بورس به سرمایه گذاری کوتاه‌مدت یا نوسان‌گیری روزانه فکر کنند.

برخلاف بورس اما بازار کریپتو فضای خوبی برای تریدهای روزانه یا نوسان‌گیری دارد. در مقاله «بهترین ارز دیجیتال برای سرمایه گذاری کوتاه مدت» درباره این استراتژی سرمایه گذاری صحبت کرده‌ایم و چند ارز دیجیتال را برای سرمایه گذاری کوتاه مدت نام برده‌ایم. البته در این بازار می‌توان استراتژی‌های بلندمدت هم داشت؛ زیرا خرید و فروش ارزهای دیجیتال با اهداف بلندمدت و به‌صورت پله‌ای هم سود خوبی برای کاربران دارد. البته نباید فراموش کرد که بازار ارزهای دیجیتال بسیار فنی‌تر است و فعالیت در آن نیاز به دانش و مهارت بالایی دارد.

10.  حجم نقدینگی

بازار سهام ایران یک بازار داخلی با حجم نقدینگی محدود است. در حالی که بازار ارزهای دیجیتال یک بازار جهانی محسوب می‌شود و حجم نقدینگی آن به بیش از 2.5 تریلیون دلار می‌رسد. در نتیجه از نگاه اقتصاد خرد و کلان نمی‌توان این دو بازار را در کنار هم قرار داد.

11.  سرمایه گذاری دلاری در ارز دیجیتال

مزیت دیگر بازار ارزهای دیجیتال امکان سرمایه گذاری دلاری در آن‌هاست. در این بازار خرید و فروش توکن‌ها با استفاده از تتر انجام می‌شود که معادل دلار در بازار کریپتو است. این ویژگی باعث شده تا سود کاربران ایرانی در سال‌های اخیر بیشتر هم باشد؛ زیرا به خاطر افت ارزش ریال در برابر دلار، از این نظر هم سود کرده‌اند. در حالی که وقتی در بازار بورس سرمایه گذاری می‌کنید، تمامی پرداخت‌ها با ارز ریال انجام می‌شود. در نتیجه نمی‌توانید جلوی افت ارزش پول را در برابر دلار بگیرید.

12.  آپشن‌های متعدد در بازار ارزهای دیجیتال

نکته دیگر اینکه در بازار ارزهای دیجیتال امکان سرمایه گذاری‌های کم ریسک‌تر هم وجود دارد. برای مثال خرید تتر (USDT) و نگهداری بلندمدت آن یا حتی استیک کردن تتر راه مناسبی برای کسب سود از این بازار است. با توجه به اینکه نرخ تتر همواره ثابت می‌ماند، احتمال افت ارزش سرمایه شما در این شکل از سرمایه گذاری بسیار کاهش پیدا می‌کند. در حالی که تجربه نشان داده ارزش ریال در برابر دلار همواره کمتر شده است.

البته که برای حفظ ارزش پول به جای خرید تتر می‌توان به خرید دلار هم فکر کرد؛ اما چون خرید تتر سریع‌تر انجام می‌شود و راحت‌تر هم قابل نقد کردن است، بسیاری از سرمایه گذاران تتر را به دلار ترجیح می‌دهند. برای توضیحات بیشتر توصیه می‌کنیم مقاله «سرمایه گذاری روی تتر» را بخوانید.

13.  عرضه اولیه در بورس و ارز دیجیتال

احتمالاً اصطلاح عرضه اولیه را در بازار بورس شنیده باشید. در مواقعی که شرکت جدیدی بخواهد وارد بورس شود، بخشی از سهام خود را از طریق عرضه اولیه به فروش می‌رساند. هدف از این کار جذب سرمایه برای توسعه شرکت است. در زمان عرضه اولیه تمامی کاربران بورس می‌توانند اقدام به خرید سهام این شرکت‌ها کنند.

در بازار ارزهای دیجیتال هم مفهوم عرضه اولیه وجود دارد. معمولاً پروژه‌هایی که ابتدای مسیر توسعه هستند، برای جذب سرمایه اقدام به عرضه اولیه توکن خود می‌کنند. این عرضه از طریق صرافی‌ها یا به شکل مستقیم انجام می‌شود. به طور معمول قیمت توکن‌ها در زمان عرضه اولیه بسیار پایین‌تر است. به همین خاطر کاربران تمایل زیادی به شرکت در عرضه اولیه ارزهای دیجیتال دارند. در مقاله «عرضه اولیه ارز دیجیتال چیست؟» درباره این موضوع توضیحات لازم را ارائه داده‌ایم و گفته‌ایم چطور از عرضه اولیه‌های جدید باخبر شوید.

سخن آخر

تا اینجا درباره تفاوت‌های متعدد بورس و ارز دیجیتال صحبت کرده‌ایم؛ در نهایت اما این خود شما هستید که باید درباره اینکه بورس بهتر است یا ارز دیجیتال تصمیم‌گیری کنید. هر کدام از این بازارها مزایا و معایب خود را دارد. به همین خاطر توصیه می‌کنیم اول دانش لازم برای ورود به این بازارها را کسب کنید و سپس وارد آنها شوید. اگر درباره نحوه ورود به این بازارها و مسائل مرتبط سوال دیگری دارید، در کامنت‌ها پاسخگوی شما هستیم.

سوالات متداول

شباهت‌های بورس و ارز دیجیتال چیست؟

این دو بازار شباهت زیادی باهم ندارند؛ زیرا ماهیت آن‌ها متفاوت است. با این حال اگر بخواهیم درباره شباهت‌ها صحبت کنیم، می‌توانیم به مواردی مثل مبتنی بر عرضه و تقاضا بودن، امکان خرید و فروش اینترنتی آنها، شباهت‌ها در نحوه ثبت سفارش، اهمیت تحلیل تکنیکال در بررسی بازارها و ریسک موجود در ضررهای احتمالی آنها اشاره کنیم.

ریسک سرمایه گذاری در بورس بیشتر است یا ارز دیجیتال؟

ریسک سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال بسیار بیشتر از بورس است. سازمان بورس دامنه نوسان کنترل شده‌ای دارد که تحت شرایط خاص هم آن‌ را تغییر می‌دهد. برای مثال تا همین یک سال پیش دامنه نوسان بورس فقط 5 درصد بود و در حال حاضر 7 درصد است. اما ارزهای دیجیتال هیچ دامنه نوسانی ندارند و صرفاً روند عرضه و تقاضا میزان رشد یا کاهش قیمت آنها را مشخص می‌کند. به همین خاطر است که دیدن رشد یا ریزش‌های چند ده درصدی هم چیز عجیبی در این بازار نیست.

سرمایه گذاری در بورس سخت‌تر است یا ارز دیجیتال؟

برای سرمایه گذاری در این بازارها باید مبانی اولیه آن‌ها را بشناسید. با این حال در یک مقایسه کلی سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال نیاز به دانش فنی بیشتری دارد.